Araç aküsü, motoru çalıştırmaktan elektrikli sistemleri beslemeye kadar birçok önemli görevi yerine getirir. Ancak zamanla akü zayıflayabilir, arızalanabilir veya tamamen bitebilir. Bu tür durumlarla karşılaşan sürücüler için en önemli soru: “Akü neden arızalanır ve nasıl çözülür?”
Akü Lambası Neden Yanar?
Gösterge panelindeki akü lambasının yanması, aracınızın elektrik sisteminde bir sorun olduğunu gösterir. Ancak bu her zaman akünün tamamen bittiği anlamına gelmez. Akü lambasının yanmasına neden olabilecek birkaç farklı durum vardır:
- Akü Zayıflamış veya Bitmiş Olabilir: Akünün şarj seviyesi düşükse veya tamamen boşalmışsa, araç sistemi bunu algılar ve gösterge panelinde akü uyarı ışığını yakar.
- Alternatör Arızası: Alternatör, motor çalışırken aküyü şarj eden bileşendir. Eğer alternatör arızalanırsa, akü yeterince dolmaz ve araç sadece akü gücüyle çalışmaya başlar. Bu durumda kısa süre içinde akü de tükenir ve araç durur.
- Şarj Dinamosu Kayışı Kopmuş Olabilir: Alternatörü çalıştıran kayışın kopması veya gevşemesi, alternatörün aküyü şarj etmesini engeller. Bu da akü lambasının yanmasına neden olabilir.
- Akü Kablo ve Kutup Başlarında Gevşeme veya Oksitlenme: Eğer akü kabloları gevşekse veya kutup başlarında oksitlenme varsa, aküden gelen elektrik akışı kesilebilir ve gösterge panelinde akü ışığı yanabilir.
Çözüm:
Aracınızı hemen stop etmeyin, çünkü alternatör çalışıyorsa aküyü şarj etmeye devam edebilir.
Akü kablolarını ve kutup başlarını kontrol edin, gevşeme veya oksitlenme varsa temizleyin.
Aracı stop ettikten sonra tekrar çalıştırmayı deneyin. Eğer araç çalışmıyorsa, akünüz bitmiş olabilir.
Alternatör veya şarj dinamosu kayışıyla ilgili bir sorun varsa, bir oto servise danışmanız gerekir.
Eğer akü lambası yanmaya devam ediyorsa, bir akü testi yaptırarak alternatörün aküyü düzgün şekilde şarj edip etmediğini kontrol ettirmeniz önemlidir.
Araç Çalışırken Akü Voltajı Kaç Olmalı?
Aracın akü voltajı, akünün sağlığı hakkında önemli bilgiler verir. Sağlıklı bir akü ve şarj sistemi için ideal voltaj değerlerini bilmek, olası sorunları erken tespit etmenizi sağlar.
1. Araç Çalışmazken (Kontak Kapalı) Akü Voltajı
- Tam dolu bir akü: 12.6 – 12.8V
- Düşük şarjlı bir akü: 12.0 – 12.4V
- Biten veya zayıf bir akü: 12.0V’un altı
2. Araç Çalışırken (Motor Açık) Akü Voltajı
- Alternatör düzgün çalışıyorsa: 13.8 – 14.7V
- Alternatör yetersiz şarj ediyorsa: 12.8V veya altı
- Şarj dinamosu aşırı voltaj üretiyorsa: 14.8V veya üstü (tehlikeli olabilir, elektrik sistemine zarar verebilir)
3. Farlar, Klima ve Radyo Açıkken Voltaj Değeri
- Normal aralık: 13.5 – 14.2V
- 12.5V’un altına düşüyorsa: Akü zayıflıyor veya alternatör yetersiz şarj ediyor olabilir.
Çözüm: Eğer araç çalışırken voltaj 13.8V’un altına düşüyorsa, alternatör veya aküde bir problem olabilir. Multimetre ile voltaj ölçümü yaparak sorunu teşhis edebilir veya bir oto serviste test ettirebilirsiniz.
Bitmiş Akü Kaç Volt Gösterir?
Bitmiş veya zayıflamış bir akünün voltaj değeri 12.0V’un altına düşer. Tamamen tükenmiş bir akü, genellikle 11.5V veya daha düşük bir değer gösterir ve bu durumda araç çalıştırılamaz. Sağlıklı bir akü, motor kapalıyken 12.6 – 12.8V arasında olmalıdır. Eğer bu değer 12.0V’un altına inmişse, akü zayıflamış ve şarj edilmesi gerekebilir.
Akü voltajının 11.5V’un altına düşmesi, artık tamamen boşaldığı ve tekrar şarj edilse bile tam kapasitesine ulaşamayabileceği anlamına gelir. Bu durumda, akü takviyesi ile geçici bir çözüm sağlanabilir, ancak akünün ömrü tükenmişse değişim kaçınılmaz olur. Özellikle kış aylarında düşük sıcaklıklar nedeniyle akü voltajı daha hızlı düşebilir, bu yüzden akü sağlığını düzenli olarak kontrol etmek önemlidir.
Eğer aracınızın aküsünün bittiğinden şüpheleniyorsanız, bir multimetre yardımıyla voltaj ölçümü yaparak akünüzün durumunu net bir şekilde görebilirsiniz. Düşük voltaj tespit edilirse, akü şarj edilmeli veya değiştirilmelidir.
Aküsü Biten Araba Nasıl Çalışır?
Aküsü bitmiş bir aracı çalıştırmanın en yaygın yöntemi akü takviyesi yapmaktır. Bunun için, çalışan bir araçtan takviye kabloları ile güç alarak bitmiş akünün geçici olarak yeniden şarj edilmesi sağlanır. Takviye işlemi doğru şekilde yapıldığında, araç çalıştırılabilir ve alternatör devreye girerek akünün dolmasını sağlar. Ancak, akü tamamen ömrünü tamamlamışsa veya alternatör arızalıysa, takviye işlemi geçici bir çözüm sunar ve akü değişimi gerekebilir.
Eğer takviye yapma imkânı yoksa, vitesli (manuel) araçlar iterek veya eğimli bir yolda vitesle çalıştırılarak yeniden harekete geçirilebilir. Ancak bu yöntem, sadece manuel şanzımanlı araçlarda uygulanabilir ve alternatörün çalışmasını sağlayarak motoru döndürmeye yardımcı olur. Otomatik vitesli araçlarda bu yöntem kullanılamaz, çünkü otomatik şanzıman sistemleri mekanik bağlantı olmadan çalışmaz.
Aküsü biten bir aracı çalıştırdıktan sonra, bir süre motoru açık tutarak akünün şarj olmasını sağlamak önemlidir. Ancak, eğer akü tekrar güç kaybediyorsa, büyük ihtimalle şarj tutmuyor ve değiştirilmesi gerekiyor demektir. Sık sık akü bitmesi sorunu yaşıyorsanız, bir oto serviste alternatör ve akü kontrolü yaptırmanız gerekir.
Akü Takviyesi Nasıl Yapılır?
Akü takviyesi, bitmiş veya zayıflamış bir aküyü çalıştırmak için başka bir araçtan güç alarak yapılan işlemdir. Bu işlem, takviye kabloları kullanılarak yapılır ve dikkat edilmezse aracın elektrik sistemine zarar verebilir. Güvenli bir şekilde akü takviyesi yapmak için aşağıdaki adımları takip edin:
1. Gerekli Ekipmanları Hazırlayın
- Bir çift takviye kablosu (kırmızı ve siyah kablolar)
- Çalışır durumda olan bir araç (donör araç)
2. Araçları Doğru Konumlandırın
Takviye yapılacak iki aracı birbirine çok yakın ama temas etmeyecek şekilde park edin. Motor kaputlarını açın ve her iki aracın da kontağını kapatın.
3. Takviye Kablolarını Bağlayın
Kabloları bağlarken şu sırayı takip edin:
- Kırmızı (+) kabloyu bitmiş akünün (+) kutbuna bağlayın.
- Kırmızı (+) kablonun diğer ucunu çalışan aracın (+) kutbuna bağlayın.
- Siyah (-) kabloyu çalışan aracın (-) kutbuna bağlayın.
- Siyah (-) kablonun diğer ucunu bitmiş akünün olduğu araçta metal bir yüzeye bağlayın. (Direkt akü kutbuna bağlamak kıvılcım oluşturabilir, bu yüzden motor bloğu veya şasi gibi bir yere bağlamak daha güvenlidir.)
4. Aracı Çalıştırın ve Aküye Güç Verin
Önce çalışan aracı 5-10 dakika boyunca rölantide bekletin, böylece bitmiş akü bir miktar şarj olur. Daha sonra, bitmiş aküsü olan aracı çalıştırmayı deneyin.
5. Kabloları Güvenli Şekilde Çıkarın
Eğer araç çalıştıysa, kabloları bağlama sırasının tersine çıkarın:
- Siyah (-) kabloyu metal yüzeyden çıkarın.
- Siyah (-) kabloyu çalışan aracın (-) kutbundan çıkarın.
- Kırmızı (+) kabloyu bitmiş akünün (+) kutbundan çıkarın.
- Kırmızı (+) kabloyu çalışan aracın (+) kutbundan çıkarın.
Aracı çalıştırdıktan sonra, en az 20-30 dakika boyunca motoru kapatmadan kullanarak akünün şarj olmasını sağlayın.
Eğer akü takviyeye rağmen tekrar boşalıyorsa, büyük ihtimalle akü tamamen ömrünü tamamlamıştır veya alternatör düzgün çalışmıyordur. Bu durumda, aküyü değiştirmek veya bir oto serviste kontrol ettirmek gerekir.
Akü Takviye Kablosu Nasıl Bağlanır?
Akü takviye kablosu, bitmiş bir aküyü çalıştırmak için kullanılan en önemli araçlardan biridir. Yanlış bağlanması, aracın elektrik sistemine zarar verebilir ve ciddi güvenlik riskleri oluşturabilir. Bu yüzden kabloların doğru sırayla bağlanması hayati önem taşır.
Takviye Kablosu Bağlama Adımları
Araçları konumlandırın:
- Araçları birbirine yakın ama temas etmeyecek şekilde park edin.
- Her iki aracın da kontağını kapatın ve el frenini çekin.
Kırmızı (+) kabloyu bağlayın:
- İlk olarak kırmızı kablonun bir ucunu bitmiş akünün (+) kutbuna bağlayın.
- Diğer ucunu çalışan aracın (+) kutbuna bağlayın.
Siyah (-) kabloyu bağlayın:
- Siyah kablonun bir ucunu çalışan aracın (-) kutbuna bağlayın.
- Diğer ucunu bitmiş akünün olduğu araçta metal bir yüzeye (motor bloğu veya şasi) bağlayın.
- Dikkat! Siyah kablonun uç kısmını doğrudan bitmiş akünün (-) kutbuna bağlamak tehlikeli olabilir. Kıvılcım çıkarabilir ve aküye zarar verebilir.
Araçları çalıştırın:
- Önce çalışan aracı çalıştırın ve 5-10 dakika rölantide bekleyin.
- Daha sonra, bitmiş aküsü olan aracı çalıştırmayı deneyin.
Kabloları sökün (bağlama sırasının tersine):
- Siyah (-) kabloyu önce metal yüzeyden, sonra çalışan aracın (-) kutbundan çıkarın.
- Kırmızı (+) kabloyu önce bitmiş aküden, sonra çalışan aküden çıkarın.
Aracı en az 20-30 dakika çalışır halde tutun:
- Akünün tamamen şarj olması için motoru kapatmadan sürüş yapın.
Önemli Uyarılar:
- Kabloları yanlış bağlamak, aküye ve aracın elektronik sistemine zarar verebilir.
- Takviye sırasında kıvılcım çıkarsa veya kablolar aşırı ısınırsa bağlantıları hemen kontrol edin.
- Akü takviyesi işe yaramıyorsa, akü tamamen bitmiş olabilir ve değiştirilmesi gerekebilir.